İsrail-İran tansiyonunda Tel Aviv’in güç altyapısı da hasar alıyor

İsrail’in İran’a hücumlarıyla başlayan çatışmalar ve tansiyon, yalnızca Tahran’ın değil Tel Aviv’in güç altyapısında da aksamalara yol açarken, şu ana kadar iki büyük doğal gaz alanında üretime orta verildi. Hayfa’daki petrol rafinerisi füze saldırısı sonrası kapandı ve bir elektrik üretim tesisi ağır hasar aldı.

AA muhabirinin milletlerarası medya ile İsrail Güç ve Altyapı Bakanlığından derlediği bilgilere nazaran, İsrail’in güç ve altyapı sistemleri, İran’ın füze hücumları sonrası önemli ziyan gördü.

Hayfa kentindeki petrol rafinerisi sahibi Bazan şirketinden 15 Haziran’da yapılan açıklamada, İran’ın saldırısı nedeniyle tesislerde önemli hasar meydana geldiği aktarıldı.

Açıklamada, hasar nedeniyle rafineri ve bağlı şirketlerin tüm tesislerinin faaliyetlerinin durdurulduğu duyuruldu.

Rafinerinin günlük 197 bin varil ham petrol sürece kapasitesine sahip olduğu bildirilirken İsrail Enerji ve Altyapı Bakanlığı, faaliyetlerin mümkün olan en kısa müddette tekrar başlaması için çalışmaların sürdüğünü açıkladı.

Guardian’ın aktardığına nazaran, Hayfa petrol rafinerisi, buhar ve elektrik üretim tesisinin aldığı ağır hasar nedeniyle 16 Haziran’da kapatıldı.

Ayrıca birebir bölgede yer alan Hayfa Limanı yakınındaki elektrik santraline düzenlenen hücum sonucu tesiste yangın çıktı.

Bunun yanı sıra Yunanistan merkezli Energean şirketi, Karish açık deniz gaz alanındaki tüm üretim faaliyetlerini durdurduğunu duyurdu. Şirketin açıklamasında, Güç ve Altyapı Bakanlığının 13 Haziran’da verdiği talimat doğrultusunda üretimin büsbütün durduğu, güvenlik nedeniyle bu kararın alındığı belirtildi.

İsrail’in başka büyük açık deniz alanı olan Leviathan’da da üretimin durduğu bildirildi. Şirket operatörü Chevron, alandaki faaliyetlerle ilgili ayrıntı vermezken, kaynaklar üretimin askıya alındığını aktardı.

Yaşanan gelişmeler üzerine güç dalında arz sürekliliğinin sağlanması hedefiyle İsrail hükümeti Kudüs’te durum kıymetlendirme merkezi açtı.

Leviathan alanı Mısır’ın arz güvenliği için önemli

Her iki alandan da iç gaz talebini karşılamakta zorlanan Mısır’a gaz tedarik ediliyor.

Geçen yıl, Leviathan alanında 11,33 milyar metreküp doğal gaz üretilmişti. Bu gazın büyük kısmı komşu ülkeler Mısır ve Ürdün’e ihraç ediliyordu.

Uluslararası Güç Forumunun bilgi tabanı JODI’ye nazaran, İsrail gazı Mısır’ın tüketiminin yaklaşık yüzde 15-20’sini karşılıyor. Bölgesel arz daralması, yaz aylarında elektrik talebinin arttığı bir devirde yaşanmasıyla, Mısır’ı sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ithalatını artırmaya zorluyor.

Karish alanında ise geçen yıl toplam 5,8 milyar metreküp doğal gaz üretilmişti. Energean tarafından işletilen İsrail’in en yeni açık deniz alanı Karish 2022, Leviathan ise 2019’da üretime başlamıştı.

İsrail’in gaz tüketimi geçen yıl hem güç hem de sanayi bölümlerinde artmış ve toplam tüketim 13,9 milyar metreküple yeni bir rekor düzeye ulaşmıştı.

İsrail’in Mısır ve Ürdün’e gaz ihracatı da geçen yıl bir evvelki yıla nazaran yüzde 13,3 artışla 13,2 milyar metreküpe yükselmişti. İsrail’in kelam konusu iki ülkeye ihracatı, geçen yıl İsrail’in gaz üretiminin yaklaşık yüzde 49’unu oluşturmuştu.

Uzmanlara nazaran, İsrail’in doğal gaz altyapısında yaşanan bu kesinti, ülkenin güç güvenliği kadar, bölgesel istikrarlar açısından da yeni bir kırılganlık alanı yarattı.

Taraflar ortasında sağlanacak süratli bir ateşkesin, piyasalar üzerindeki tesirin sonlu kalmasını sağlayabileceği yorumları yapılırken, çatışmaların tırmanması halinde doğal gaz arz güvenliği üzerindeki tesirlerin derinleşmesinden kaygı ediliyor.

İsrail’in uğradığı gerçek hasar konusunda belirsizlik var

Ürdünlü güç uzmanı Amir El-Shobaki, AA muhabirine, Leviathan gaz alanının kapatılmasının tedbir gayeli olduğunu belirterek, “Hayfa yakınlarındaki açık deniz platformuna isabet eden rastgele bir mühimmat, bilhassa yüksek basınçlı gaz ve patlama riski nedeniyle, tamiri sıkıntı yahut uzun sürecek önemli hasara neden olabilirdi.” diye konuştu.

El-Shobaki, üretimin durdurulmasının potansiyel riskleri azaltmak ve bir atak olması durumunda bakımın daha süratli gerçekleştirilebilmesi için daha yeterli bir fırsat sağlamak gayesiyle yapıldığını aktardı.

İsrail’in stratejik güç altyapısının uğradığı “gerçek hasar” konusunda hala medya karartması ve belirsizlik olduğuna dikkati çeken El-Shobaki, şöyle devam etti:

“İlk bulgular Hayfa rafinerisi ve bir elektrik üretim istasyonunda sonlu hasar olduğunu ve bu hasarın onarılabilir olduğunu ve kısa vadede İsrail’in güç sisteminin sürekliliğini tehdit etmediğini gösteriyor. Bölgesel tesire gelince, Ürdün 6 gün evvel gaz akışının durmasıyla gaz tedarikindeki kesintiden aslında etkilendi. Ürdün durumu ciddiye alıyor lakin bunun maliyeti günlük 2 milyon dolar olarak varsayım ediliyor ve kesinti devam ederse yıllık 1 milyar dolara ulaşabilir.”

El-Shobaki, Mısır’ın daha fazla LNG ithal etmek ve elektrik üretimi için dizel ve fuel oil’e olan bağımlılığını artırmak zorunda kalabileceğinin altını çizerek, “Bu, maliyetleri değerli ölçüde artıracak. Programlı elektrik kesintileri, bilhassa yazın en ağır talep devrinde, taleple başa çıkmak için şimdiden başladı.” sözünü kullandı.

İsrail’in güç altyapısının son derece savunmasız olduğunu lakin mevcut kaidelerde ülkenin hava savunmasının aktifliği ve yoğunluğu nedeniyle muhafaza altında olduğunu belirten El-Shobaki, şimdiye kadar bilhassa İran’dan gelen hücumların birçoklarının isabetsizliği ve sonlu aktifliğine dikkati çekti.

El-Shobaki, İsrail’deki güç altyapısının isabetli ve tesirli ataklara maruz kalması durumunda sonuçların çok önemli olabileceğini vurgulayarak, şunları kaydetti:

“Bu durum İsrail’deki hayatı felce uğratabilir, bilhassa güç bölümünün İsrail iktisadının yarısından fazlasını oluşturan su arıtma, irtibat, finans piyasaları ve teknoloji dallarıyla direkt temaslı olduğu düşünüldüğünde bunu anlayabiliriz. Gaz kesintisinin devam etmesi durumunda kısa vadede, Mısır ve Ürdün, bilhassa yaz aylarında soğutma ve klima muhtaçlıkları nedeniyle elektrik talebinin doruğa ulaştığı devirlerde İsrail gazının kaybını telafi edecek acil ve uygulanabilir alternatiflere sahip değil. Ürdün dizel ve fuel oil kullanımını artırabilir, Mısır ise daha fazla LNG satın alabilir, lakin bunlar sırf süreksiz ve çok değerli tahliller. Velhasıl, kesinti uzun müddet devam ederse, hazır yahut sürdürülebilir alternatifler yok.”

About The Author

admin

See author's posts